Mỗi năm, hàng chục cơn bão hình thành và di chuyển trên các đại dương, ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều quốc gia. Thay vì gọi tên bằng con số hay ký hiệu khó nhớ, các cơn bão thường được gắn với một cái tên riêng biệt như bão Noru, bão Haiyan, bão Doksuri… Vậy cách đặt tên cơn bão diễn ra như thế nào? Ai đặt tên cho bão và tại sao bão có tên? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.
Tại Sao Bão Có Tên?
Việc đặt tên cho các cơn bão không chỉ là truyền thống mà còn là một giải pháp khoa học, giúp:
- Dễ nhận diện và truyền thông: Tên gọi giúp các cơ quan khí tượng, truyền hình, báo chí và người dân dễ nhớ, dễ cập nhật và cảnh báo.
- Tránh nhầm lẫn: Khi có nhiều cơn bão hoạt động cùng lúc ở các vùng biển khác nhau, việc đặt tên giúp phân biệt rõ ràng từng cơn bão.
- Gây chú ý trong cộng đồng: Một cái tên rõ ràng khiến người dân quan tâm hơn đến diễn biến và mức độ nguy hiểm của bão.
Ai Đặt Tên Cho Bão?
Việc đặt tên bão không phải do một quốc gia đơn lẻ thực hiện mà là kết quả của sự hợp tác quốc tế. Cụ thể:
1. Các tổ chức khí tượng khu vực
Mỗi khu vực trên thế giới đều có một cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc đặt tên bão. Ví dụ:
- Ở Tây Bắc Thái Bình Dương (bao gồm Việt Nam), Ủy ban Bão của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) quản lý danh sách tên bão. Danh sách này bao gồm tên do 14 quốc gia thành viên (trong đó có Việt Nam) đề xuất.
- Ở Bắc Đại Tây Dương, Trung tâm Bão Quốc gia Hoa Kỳ (NHC) quản lý danh sách tên bão cho khu vực này.
2. Danh sách tên được chuẩn bị sẵn
Mỗi khu vực có một danh sách tên bão luân phiên theo chu kỳ 5–6 năm. Danh sách này bao gồm những cái tên được chọn trước, mang tính trung lập, dễ phát âm và đại diện văn hóa từng quốc gia thành viên.
Tên Bão Được Đặt Như Thế Nào?
Quy trình đặt tên cơn bão được thực hiện như sau:
1. Sử dụng danh sách có sẵn
Khi một áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão nhiệt đới, nó sẽ được gán tên đầu tiên trong danh sách chưa sử dụng của năm đó. Ví dụ, nếu cơn bão đầu tiên trong năm là Aere, thì cơn bão tiếp theo có thể là Songda, tùy theo thứ tự danh sách.
2. Đề xuất tên mới nếu cần thay thế
Khi một cơn bão gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, cái tên của nó sẽ bị loại khỏi danh sách để tránh nhắc lại nỗi đau trong tương lai. Tên mới sẽ được quốc gia thành viên đề xuất và thông qua trong cuộc họp của Ủy ban Bão.
Việt Nam Đề Xuất Những Tên Bão Nào?
Là một trong 14 thành viên của Ủy ban Bão Tây Bắc Thái Bình Dương, Việt Nam đã đề xuất những cái tên bão mang đậm nét văn hóa dân tộc như:
- Sơn Tinh – tên vị thần trong truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh
- Bảo Quyên, Trà Mi, Cò – mang ý nghĩa nhẹ nhàng, gần gũi với thiên nhiên và con người Việt Nam
Những Quy Tắc Trong Cách Đặt Tên Cơn Bão
Để đảm bảo hiệu quả truyền thông và tránh tranh cãi, việc đặt tên bão cần tuân thủ một số nguyên tắc:
- Không trùng lặp với tên bão cũ đã bị loại
- Không sử dụng tên nhân vật lịch sử, chính trị
- Tên ngắn, dễ phát âm trong nhiều ngôn ngữ
- Không mang ý nghĩa xúc phạm, tiêu cực
Những Tên Bão Đáng Nhớ Trong Lịch Sử
Một số cơn bão được nhớ mãi vì sức tàn phá quá lớn, dẫn đến việc loại vĩnh viễn tên bão ra khỏi danh sách:
- Haiyan (2013) – Cơn bão siêu mạnh tấn công Philippines, gây hơn 6.000 người chết
- Linda (1997) – Một trong những cơn bão gây thiệt hại nặng nhất miền Nam Việt Nam
- Ketsana (2009) – Được biết đến ở Việt Nam với tên bão số 9, tàn phá miền Trung
Kết Luận
Việc đặt tên cho các cơn bão không đơn thuần là một hình thức đặt biệt danh, mà là cả một quy trình hợp tác quốc tế, phục vụ cho mục tiêu cảnh báo, phòng tránh và thông tin cộng đồng. Giờ đây, khi nghe tên một cơn bão mới, bạn đã hiểu tên bão được đặt như thế nào và ai là người đứng sau việc này rồi phải không?
